Sezon smogowy w pełni

Okres zimowy to niełatwy czas dla naszego organizmu nie tylko ze względu na gorsze warunki atmosferyczne ale przede wszystkim zanieczyszczenia powietrza związane z intensywniejszym ogrzewanie naszych domów. Z każdym dniem jakoś powietrza jest coraz gorsza a Polska kolejny raz wyróżnia się na czerwono na mapie zanieczyszczeń powietrza UE.
Warto zaznaczyć, że z roku na rok jakość powietrza się poprawia, nie oznacza to jednak, że mamy z czego się cieszyć gdyż nawet w wieczny dzień normy przyjęte dla zanieczyszczeń PM 10 i PM25 przekraczane są o prawie 200%.
Skąd naprawdę bierze się ten smog ?
Jak wykazują badania główną przyczyną smogu jest niska emisja, która w ponad 50 % jest spowodowana nieefektywnym spalaniem paliw w domowych piecach. Do paliw tych należy zazwyczaj węgiel niskiej jakości, wilgotne drewno lub nielegalnie spalane odpady. Przyczyną niskiej emisji są również zanieczyszczenia pochodzące z transportu, głównie samochodów i innych pojazdów spalinowych. Trzeba więc zaznaczyć, że to my jesteś głównymi wytwórcami smogu. Należy także pamiętać, że smog jest często zjawiskiem lokalnym i na jego powstawanie wpływa stopień zadymienia nad naszymi domami. Jeśli nawet w skali krajowej sytuacja nie jest najgorsza, wystarczy kilka dymiących kominów aby powietrze stało się toksyczne.
Czy zanieczyszczenia powietrza rzeczywiście tak szkodzą?
Fakt negatywnego wpływu zanieczyszczeń powietrza na nasze zdrowie jest niezaprzeczalny. Jego wpływ na nasz układ oddechowy jest odczuwany każdego dnia. Problemy z oddychaniem, bóle gardła, głowy czy częste infekcje to podstawowe objawy smogu towarzyszące w okresie grzewczym. Okazuje się jednak, że smog ma znacznie szerszy wpływ na nasze zdrowie zarówno fizyczne jak i psychiczne.
Do potencjalnych skutków należy także zwiększone ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera, wyższy poziom niepokoju, zachorowania na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, depresja, bezpłodność, niewydolność mięśnia sercowego. Najbardziej narażonymi układami są układ krwionośny, oddechowy i nerwowy. W ciągu 1 minuty od wdechu, najmniejsze cząsteczki pyłu PM 2.5 docierają poprzez krwioobieg do naszych najdalszych narządów (nerek, wątroby, mózgu, serca).
Zanieczyszczenia powietrza maja także bezpośredni wpływ na płód. Okazuje się , że przenikają one łożysko i przedostają się do rozwijającego się płodu. Doprowadza to do przedwczesnych porodów, mniejszej wagi urodzeniowej noworodków, niższego ilorazu inteligencji u dzieci, ale też obumierania płodu .
Szacuje się, że w Polsce przedwcześnie z powodu złej jakości powietrza umiera 40-45 tysięcy osób rocznie.
Czy można coś zrobić z tym smogiem?
Podstawowym sposobem na zmniejszenie zanieczyszczeń powietrz jest wymiana źródeł ciepła na ekologiczne lub zeroemisyjne. Odejście od węgla jest najbardziej optymalnym sposobem. Jeśli jednak nastawieni jesteśmy na ten rodzaj paliwa należy pamiętać, że im wyższa klasa kotła tym bardziej efektywne spalanie. Obecnie rekomendowane są kotły 5 klasy i ekoprojekt. Na jeszcze bardziej ekologiczne źródła ciepła można otrzymać dofinansowanie z dostępnych programów ogólnokrajowych.
Jeśli korzystasz z kotła na paliwo stałe pamiętaj aby spalać paliwo dobrej jakości. To nie tylko korzyść ekologiczna, paliwo dobrej jakości to także korzyści ekonomiczne. Jeśli ogrzewasz dom drewnem zwracaj uwagę na jego wilgotność. Drewno ekologiczne to to o wilgotności poniżej 20%. Wszystkie odpady drewniane typu stara stolarka okienna czy meble są zakazane do spalania i stanowią bardzo groźne źródło zanieczyszczeń.
Duże znaczenie ma także odpowiednia termiczność naszych domów. Im lepiej ocieplony dom tym mniejsze zużycie paliw a co za tym idzie mniejsza emisja zanieczyszczeń.
Pamiętajmy także, że na jakość naszego powietrza ma wpływ także ruch uliczny. Może czasem warto zrezygnować z korzystania z auta na rzecz transportu publicznego czy wybrania się pieszo w mniej oddalone destynacje.
Jakość powietrza jakim oddychamy w dużej mierze zależy od nas i naszego postępowania. To co unosi się z naszego komina ma bezpośredni wpływ na jakość naszego życia i na jakość życia naszego najbliższego otoczenia. Ma wpływ na zdrowie nasze i naszych dzieci, dlatego nie miejmy oporów zwracać uwagę osobą z naszego otoczenia jeśli z ich kominów wydobywa się ciemny, duszący dym. Troszczymy się w ten sposób o nasze zdrowie, a ono jest przecież najcenniejsze.

Tekst powstał w celach edukacyjnych w ramach projektu Life „ Śląskie. Przywracamy błękit”
Autor: Ewa Chojnacka – Ekodoradca Subregionu Północnego Województwa Śląskiego.