Samorządy chcą zmiany finansowania oświaty

Samorządowcy wskazali kilka decyzji rządu, które negatywnie odbiły się na finansach jednostek samorządu terytorialnego. ARCH. ŚZGiP

PROBLEM. Podwyżka w oświacie, o której decydowano na szczeblu rządowym, obciążyła także budżety gmin. Co więcej, nadchodzi kolejna taka podwyżka i gminy już szacują straty. Nie dziwi więc, że Śląski Związek Gmin i Powiatów domaga się sprawiedliwego finansowania oświaty

Samorządowcy wskazali kilka decyzji rządu, które negatywnie odbiły się na finansach jednostek samorządu terytorialnego. Poważny problem stanowi zwłaszcza finansowanie oświaty. Podkreśla się więc, że konieczne są takie zmiany systemowe, które zagwarantują, iż samorządy nie będą obciążane finansowo w wyniku decyzji rządu. Stanowisko w tej sprawie przyjęto 6 grudnia.
Gminy od lat dokładają do oświaty z własnego budżetu. Niedoszacowanie środków z budżetu państwa na cele oświatowe wzrosło już po wprowadzeniu reformy oświaty. Po zarządzeniu podwyżek problem stał się jeszcze bardziej odczuwalny, a szacunki dotyczące skali udziału gmin w finansowaniu oświaty po kolejnej, nadchodzącej podwyżce wyglądają dla samorządów jeszcze bardziej pesymistycznie. Gminy nie mają wpływu na regulacje w zakresie płac nauczycieli, a to one przede wszystkim decydują o kosztach funkcjonowania oświaty. Podkreśla się, że subwencja oświatowa w obecnej wysokości zupełnie nie wystarcza. W samorządach oceniają, że to kosztem lokalnych budżetów realizuje się działania w zakresie oświaty podejmowane w ostatnich latach przez rząd.
Samorządowcy wskazują jedno z formalnych źródeł problemu. W ustawie o finansowaniu zadań oświatowych z 2017 roku mowa o gwarantowaniu środków niezbędnych do realizacji zadań oświatowych przez samorządy, przy czym nie precyzuje się, co mieści się w zakresie owych „środków niezbędnych”. W efekcie samorządy mają problem z uzyskaniem takiego dofinansowania, które pozwalałoby uniknąć rosnącego dokładania się na oświatę z gminnych budżetów.
Decyzje rządu uderzają w lokalne budżety
Śląscy samorządowcy 6 grudnia poza wspomnianym wyżej stanowiskiem w sprawach oświaty przyjęli też pięć innych. Motywacja jest ta sama: pogarszająca się sytuacja finansowa samorządów jako efekt decyzji podejmowanych na szczeblu centralnym. Polityka finansowa rządu, w niektórych aspektach nazwana w komentarzach opozycji rozdawnictwem, odbywa się kosztem nie tylko budżetu centralnego, ale i budżetów samorządowych. Na naszych łamach pisaliśmy już o szacowaniu przez gminy strat z tytułu obniżek udziału w podatku dochodowym. Jednocześnie rosną wydatki samorządów na zadania zlecone, realizowane w imieniu władzy centralnej, które w sytuacji idealnej powinny być też przez tę centralę w pełni finansowane. Bez tego gminy miewają obecnie problemy z bilansowaniem budżetów. Wydatki rosną szybciej od dochodów.
– Samorządy aktywnie uczestniczą w procesach rozwoju kraju i wypracowaniu wzrostu PKB. Dlatego też powinno się im zapewnić stabilne źródła finansowania zadań zarówno własnych, jak i zleconych z poziomu administracji centralnej. W przeciwnym razie grozi to zahamowaniem rozwoju lokalnego – stwierdza w przyjętym stanowisku ŚZGiP.
– Przekazywaniu zadań samorządom nie towarzyszy pełne pokrycie kosztów ich realizacji, co osłabia samorządową Polskę i w konsekwencji wpływa na warunki życia lokalnej społeczności – wskazuje dalej ŚZGiP.
– Właściwe organy państwa powinny ponosić odpowiedzialność za właściwe zabezpieczenie środków na sfinansowanie wynagrodzeń nauczycielskich i zagwarantować samorządom pełne pokrycie skutków podwyżek – podkreślają samorządowcy.